کد مطلب:330744 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:612
آداب مربوط به اموات و موت
مستحبات و مكروهات حالت احتضار و بعد از مرگ
1. مستحب است در حال احتضار شهادتین و اقرار به امامت ائمه اثنی عشر علیهم السلام و كلمات فرج را طوری برای محتضر بخوانند كه محتضر بشنود.(747)
2. در صورتی كه جان كندن محتضر دشوار باشد، بهتر است ، در صورتی كه اذیت نشود، بستر او را به جایی انتقال دهند كه همواره در آن جا نماز می خوانده است . (748)
3. مستحب است كه سوره های ، یس ، صافات ، احزاب ، آیة الكرسی ، آیه پنجاه و چهارم سوره اعراف و سه آیه آخر بقره بر بالین محتضر خوانده شود تا زودتر راحت گردد. (749)
4. مستحب است كه بعد از مرگ چشم های میت را ببندند و لب و دهانش را روی هم نهاده و دو فك او را با دستمالی ببندند.(750)
5. بهتر است كه بعد از مرگ ، دو دست میت را به طرف دو پهلویش بكشند. (751)
6. مستحب است كه بعد از مرگ ، پاهای میت را بكشند تا راست قرار گیرد و پارچه ای روی او بیندازند. (752)
7. مستحب است كه در شب چراغی كنار میت روشن كنند. (753)
8. مستحب است كه مؤ منین را از مرگ میت خبردار كنند تا برای تشییع جنازه او حاضر شوند.(754)
9. مستحب است كه در تجهیز میت ، یعنی غسل دادن ، كفن و دفن او عجله كنند، مگر آن كه در مردن او شك داشته باشند و وضع او مشتبه باشد كه باید در این صورت صبر كنند تا به مرگ او یقین حاصل نمایند .(755)
10. مستحب است كه اگر میت در شب مرده است در محل جان دادنش چراغی روشن كنند. (756)
11. مستحب است این دعاها را طوری به محتضر تلقین كنند كه بفهمد: اللهم اغفرلی الكثیر من معاصیك واقبل منی الیسیر من طاعتك یا من یقبل الیسیر و یعفو عن الكثیر اقبل منی الیسیر واعف عنی الكثیر انك انت العفو الغفور اللهم ارحمنی فانك رحیم . (757)
12. مستحب است او را پس از مردن در پارچه ای مانند چادر شب بپیچند. زیرا پیغمبر صل الله علیه و آله و ائمه چنین می كردند. (758)
13. كراهت دارد كه در حال جان كردن به بدن محتضر مس شود. (759)
14. كراهت دارد بر شكم محتضر چیزی سنگین نهاده شود. (760)
15. تنها گذاشتن او مكروه است .
16. حاضر شدن شخص جنب و حائض بر بالین كسی كه در حال احتضار است ، كراهت دارد. (761)
17. حرف زدن زیاد و گریه كردن نزد محتضر مكروه است .
18. تنها گذاشتن زنان در نزد محتضر مكروه است . (762)
آداب كفن و كفن كردن
1. مستحب است كفن از مقدار واجب بیشتر باشد. (763)
2. مستحب است كفن میت از جامه ای نباشد كه از پوست حیوان حلال گوشت یا از مو و پشم حیوان حلال گوشت درست شده باشد. (764)
3. مستحب است انسان در حال سلامتی كفن ، سدر و كافور خود را تهیه كند. (765)
4. مستحب است كه علاوه بر سه قطعه واجب كفن قطعه دیگری به عنوان لفافه به درازای سه ذراع و نیم و پهنای یك وجب الی یك وجب و نیم به ران میت بپیچند، به طوری كه چیزی از میانه خاصره تا سر زانوهای میت بیرون نماند. (766)
5. مستحب است برای پیچیدن لفافه از خاصره آغاز نموده و دو ران میت را به هم بچسبانند و آخر پارچه را از زیر دو پای میت بیرون آورده و در زیر قسمت نهایی لفافه فرو برند. (767)
6. مستحب است مقداری پنبه بین دو سرین میت بگذارند، به طوری كه عورتین او را بپوشاند. (768)
7. مستحب است مقداری ذریره كه نوعی بوی خوش است ، روی پنبه بگذارند و بعد پنبه را بین دو سرین قرار دهند. (769)
8. بهتر است ، اگر می ترسند كه چیزی از مجرای غایط میت بیرون آید و كفن را آلوده كند، مجری را با مقداری از آن پنبه پر كنند، بلكه با مجرای حیض زن نیز چنین كنند؛ لازم به ذكر است كه همه این اعمال را قبل از پیچیدن لفافه انجام می دهند. (770)
9. مستحب است بعد از قرار دادن میت در سرتاسری واجب و پیچیدنش ، لفافه دیگری (لفافه دوم ) بر او بپوشانند و بهتر است كه آن لفافه برد یمانی باشد.
10. استحباب لفافه سوم مخصوصا در مورد زنان تقویت شده است .
11. در مورد میت مرد مستحب است كه پارچه ای به عنوان عمامه دور سر او بپیچند و دو طرف آن را زیر چانه میت قرار دهند؛ به این نحو كه تحت الحنك سمت راست روی تحت الحنك سمت چپ قرار گیرد و مجددا سمت چپی را روی سمت راستی قرار داده و هر دو را به طرف سینه میت بكشند.
12. در مورد میت زن مستحب است كه به جای عمامه ، مقنعه ای بر سرشان نهاده و با لفافه ای به عنوان سینه بند پستان های ایشان را بسته در پشت میت گره بزنند.
13. مستحب است كفن میت از پارچه خوبی تهیه شود و او را به نحو خوبی كفن كنند.
14. مستحب است كه كفن را با مال پاك و حلال و بدون شبه تهیه و خریداری نمایند.
15. بهتر است كفن از جنس پنبه و سفید رنگ باشد؛ سوای حبره كه مستحب است سرخ رنگ باشد.
16. مستحب است كفن پارچه ای باشد كه شخص با آن احرام بسته و یا در آن نماز خوانده است .
17. مستحب است كه اگر كفن احتیاج به دوختن دارد از رشته های خود كفن گرفته و آن را بدوزند.
18. مستحب است كه مقداری از كافور و زیره را به هر یك از قطعه های كفن بپاشند.
19. مستحب است كه در حاشیه همه قطعات كفن و بر جریدتین (چوب تری كه روی ترقوه میت می گذارند) بنویسد: فلانی پسر فلانی (یعنی نام میت و پدرش نوشته شود) شهادت می دهد به این كه جز اللّه تعالی هیچ معبودی نیست و او یكتا است و شریكی ندارد. همچنین شهادت می دهد به این كه محمد صل الله علیه و آله فرستاده خداست و علی بن ابیطالب ، حسن ، حسین ، علی ، محمد، جعفر، موسی ، علی ، محمد، علی ، حسن و مهدی علیهم السلام امامان و سادات و قائدان اویند و این كه قیامت و ثواب و عقاب حق است .
20. بهتر است بر كفن میت دعای جوشن كبیر بنویسند. البته بهتر این است كه همه اینها در حاشیه نوشته شود كه از نجس شدن ایمن باشد. (771)
21. مكروه است برای پیراهن میت كه جامه دوم اوست ، آستین درست كنند. (772)
22. مكروه است كه كفن به وسیله چاقو یا قیچی آهنی بریده شود، بلكه سزاوار است با دست بریده شود.(773)
مستحبات و مكروهات حنوط میت
* حنوط یعنی مالیدن كافور به پیشانی ، كف دست ها، سر زانوها و سر دو انگشت بزرگ پاها كه این عمل واجب می باشد.
1. مستحب است كه بر سر بینی میت كافور بمالند. (774)
2. مستحب است كه در حنوط میت مراعات ترتیب بین اعضای سجود انجام گیرد. پس مستحب است اول كافور را به پیشانی میت بمالند.(775)
3. مستحب است كه میت را پیش از كفن كردن حنوط نمایند. (776)
4. مستحب است كه قدری تربت حضرت سیدالشهداء علیه السلام را كافور مخلوط كنند، ولی باید به جاهایی كه بی احترامی می شود، نرسانند. (777)
5. مستحب است كه به زیر بغل ها، گودی روی سینه و مفاصل استخوان های میت كافور بمالند. (778)
6. مكروه است كه میت را با مشك و عنبر و عود و عطرهای دیگر خوشبو كنند. (779)
7. مكروه است كه مشك و عنبر و عود و عطرهای دیگر را با كافور مخلوط كنند. (780)
مستحبات تشییع جنازه
1. مستحب است كه تشییع كنندگان هنگام تشییع جنازه بگویند: بسم اللّه و بالله و صلی اللّه علی محمد و آل محمد اللهم اغفر للمؤ منین و المؤ منات ؛ به نام خدا و به یاری او. خدا بر محمد و آل او درود بفرستد! بارالها! مردان و زنان مؤ من را بیامرز! (781)
2. مستحب است كه جنازه را بر دوش خود حمل كنند، نه بر بالای حیوان باربر و امثال آن ، اما كراهت حمل آن بر بالای حیوان معلوم نیست . (782)
3. تشییع كننده بهتر است در حال خشوع و تفكر باشد. مستحب است كه فكر كند كه این خود اوست كه از دنیا رفته و بر بالای دوش حمل می شود. و دارد التماس می كند مرا برگردانید. (783)
4. مستحب است كه تشییع جنازه ، با پای پیاده صورت گیرد. (784)
5. بهتر است تشییع كننده پیشاپیش جنازه نرود، بلكه یا عقب جنازه و یا در دو طرف آن حركت كند. كه اولی بهتر است . (785)
6. بهتر است تشییع كننده چهار طرف جنازه را به تناوب به دوش بگیرد و بهتر آن است كه از سمت راست جلوی تابوت شروع نموده و آن را به دوش راست خود بگیرد و سپس سمت راست عقب را به دوش راست بگیرد؛ در نوبت سوم ، سمت چپ آخر تابوت را به دوش چپ حمل كند و در نوبت چهارم سمت چپ جلوی تابوت را به دوش چپ بگیرد. (786)
7. بهتر است صاحب مصیبت با پای برهنه تشییع كند و ردا یا عبای خود را زمین بگذارد و نپوشد و اگر آن را پوشید، طوری غیر معمولی بپوشد كه با حالت داغدیدگان تناسب داشته باشد؛ خلاصه این كه وضعی به خود بگیرد كه همه تشیع كنندگان بفهمند كه او صاحب مصیبت است .
* فضیلت تشییع جنازه بسیار و ثواب آن عظیم است . در روایت آمده است كه هر كس جنازه ای را تشییع كند، در رفتن و برگشتن به هر گامی كه برمی دارد، خداوند هزار هزار حسنه (یك میلیون حسنه ) برایش می نویسد و هزار هزار گناه (یك میلیون گناه ) را از نامه عمل او محو می كند و به او هزار هزار درجه می دهد.
مكروهات تشییع جنازه
1. سوار شدن بر وسیله نقلیه در هنگام تشییع جنازه ؛ جز در صورت عذر و مراجعت . (787)
2. خندیدن و لهب و لعب . (788)
3. كنار گذاشتن ردا توسط كسی كه صاحب مصیبت نباشد. (789)
4. راه رفتن به سرعت . (790)
5. بردن آتش در دنبال جنازه ، مگر آن كه چراغی به منظور روشن كردن راه باشد. (791)
6. شركت در تشییع جنازه برای زنان جوان كراهت دارد. (792)
مستحبات نماز میت
1. مستحب است كسی كه می خواهد نماز میت بخواند، تمام چیزهایی كه در نماز دیگر لازم است ، اعم از وضو، غسل ، تیمم و پاك بودن بدن و لباس و... را رعایت كند. (793)
2. مستحب است كه اگر میت مرد است ، امام جماعت یا كسی كه تنهایی بر او نماز می خواند، مقابل وسط قامت میت بایستد و اگر میت زن است ، مقابل سینه اش بایستد. (794)
3. بهتر است نمازگزار پا برهنه بر میت نماز بخواند. (795)
4. مستحب است نمازگزار در هر تكبیر دست ها را بلند كند. (796)
5. مستحب است كه فاصله نمازگزار با میت به قدری كم باشد كه اگر باد لباسش را حركت دهد به جنازه برسد.(797)
6. بهتر است نماز میت به جماعت خوانده شود. (798)
7. مستحب است كه امام جماعت تكبیر و دعاها را بلند بخواند و كسانی كه با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. (799)
8. مستحب است كه نمازگزار در نماز میتی كه به جماعت خوانده می شود اگر چه ماءموم یك نفر باشد، پشت سر امام بایستد. (800)
9. مستحب است كه نمازگزار به میت و مؤ منین زیاد دعا كند. (801)
10. پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاة .
11. بهتر است نماز را در جایی بخوانند كه مردم برای نماز بیشتر به آنجا می روند.
12. مستحب است كه اگر زن حائض نماز میت را به جماعت می خواند در صفی تنها بایستد. (802)
13. خواندن نماز میت در مساجد به غیر از مسجدالحرام مكروه است . (803)
14. مكروه است بر میت چند مرتبه نماز بخوانند، ولی اگر میت اهل علم و تقوی باشد، كراهتی ندارد. (804)
آداب دفن و بعد دفن
1. گود كردن قبر تا چنبره گردن و یا به قدر قامت . (805)
2. ساختن لحد برای قبر. به این معنا كه در زمین سخت از جانب دیوار سمت قبله اش به قدری كه بدن میت در آن جای گیرد را خالی كنند و او را زیر لحد بخوابانند و در زمین سست و كف قبر حفره ای شبیه نهر بكنند به مقداری كه بدن میت را فرا گیرد. آن گاه روی آن سقف بزنند. (806)
3. جنازه مرد را قبل از آن كه در قبر سرازیر كنند، طرف پای قبر به زمین بگذارند و جنازه زن را پیش روی قبر، سمت قبله به زمین بگذارند. (807)
4. میت را یكباره در قبر نكنند، بلكه دو یا سه ذراع جلوتر بر زمین نهاده ، لحظه ای صبر كنند و آن گاه اندك اندك نزدیكش سازند و دوباره لحظه ای صبر كنند. پس از آن در لب قبر قرارش دهند تا او خود را برای سوال قبر آماده سازد. چون برای قبر هول عظیمی است . آن گاه او را به آرامی داخل قبر كنند.
5. اگر میت مرد باشد، اول سر او را وارد قبر سازند، اما اگر زن بود، او را به عرض داخل قبر كنند.
6. مستحب است كه همه گره های كفن را داخل قبر باز كنند.
7. مستحب است كه بند كفن را از صورت میت باز كنند، و گونه صورتش را روی خاك بگذارند و برای او از خاك بالشی درست كنند و خشت یا كلوخی را در پشتش بگذارند تا تكیه گاه بدنش باشد و به پشت نیفتد. (808)
8. مستحب است كه قبر را با خشت یا سنگ بپوشانند تا خاك قبر روی میت نریزد. (809)
9. اگر بعد از نهادن سنگ ، گل درست كرده و روی آن بریزند تا محكم شود بهتر است . (810)
10. مستحب است كسی كه میت را در قبر می گذارد با طهارت و سر برهنه باشد. (811)
11. مستحب است كسی كه میت را در قبر می گذارد، دگمه های لباس خود را باز كرده و عمامه را از سر برداشته و ردا و كفش خود را بكند. (812)
12. مستحب است اگر میت زن است مباشر در پایین بردن او در قبر و باز كردن گره های كفن او شوهر یا یكی از محارم او باشد. (813)
13. مستحب است كه دو چوب تر و تازه در قبر همراه میت بگذارند. (814)
14. مستحب است كه مقداری از تربت سیدالشهداء علیه السلام زیر صورت یا در هر جای كفن میت قرار داده شود. (815)
15. سزاوار است كه غیر از ارحام با پشت دست خاك را در قبر بریزند (816) و بگویند: انا لله و انا الیه راجعون . (817)
16. مستحب است دعاهایی كه برای موارد ویژه وارد شده است را بخوانند: مثل دعای هنگام بیرون آوردن میت از تابوت ، دعای روبرو شدن با قبر، دعای هنگام سرازیر كردن میت در قبر و دعای بعد از نهادن میت در قبر و بعد از نهادنش در لحد و... .(818)
17. سزاوار است كه بعد از قرار دادن میت در لحد و قبل از بستن لحد عقاید حقه ، یعنی اصول دین و مذهب به آن قسمی كه از امامان علیهم السلام وارد شده است را به میت تلقین كنند. (819)
18. مستحب است كه قبر را بعد از دفن میت به مقدار چهار انگشت بسته یا باز از زمین بلند سازند. (820)
19. بهتر است قبر را چهار گوش درست كنند؛ به طوری كه زاویه های آن قائمه باشد. (821)
20. مستحب است كه ولی میت یا آن كسی كه ولی میت به آن دستور می دهد، بعد از دفن میت و برگشتن تشییع كنندگان كنار قبر بنشیند و اصول دین و مذهب را با بلندترین صدا به میت تلقین كند؛ یعنی اقرار به توحید، رسالت سیدالمرسلین حضرت محمد صل الله علیه و آله و امامت ائمه معصومین علیهم السلام و اقرار به حق بودن آنچه رسول خدا از جانب خدای تعالی آورده ، حقانیت قیامت و زنده شدن در آن روز، حسابرسی به اعمال و بهشت و دوزخ را تلقینش كند. اگر چنین كند، سوال نكیر و منكر - ان شاء اللّه - از او دفع می شود.
21. بهتر است كه نام میت را بر قبر یا بر چیزی از چوب و یا سنگ نوشته و بر بالای قبر میت نصب كنند.
22. بهتر است خویشاوندان را نزدیك به هم دفن كنند.
23. سزاوار است بنای قبر را محكم بسازند. (822)
24. بهتر است میت را در نزدیك ترین قبرستان دفن كنند، مگر آن كه قبرستان دورتر، از جهانی بهتر باشد. (823)
25. مستحب است كه موقع وارد كردن میت به قبر پارچه ای روی قبر بگیرند. (824)
26. مستحب است كه برای تلقین دادن میت دست راست را به شانه راست میت بزنند و دست چپ را به قوت بر شانه چپ میت بگذارند و دهان را نزدیك گوش او ببرند و به شدت حركتش دهند و آن گاه دعاهای وارده برای تلقین را به او تلقین كنند. (825)
27. مستحب است كسی كه میت را داخل قبر می گذارد بعد از اتمام كارش از طرف پای میت از قبر بیرون آید. (826)
28. سزاوار است كه بعد از دفن و پوشاندن قبر روی آن آب بپاشند و بعد از پاشیدن آب ، كسانی كه در آنجا حضور دارند، دست ها را بر قبر بگذارند و انگشت ها را باز كرده و در خاك فرو برند و هفت مرتبه سوره قدر را بخوانند و برای میت طلب آمرزش كنند. (827)
29. مستحب است كه بعد از دفن صاحبان عزا سرسلامتی دهند، ولی اگر مدتی گذشته باشد كه به واسطه آن سرسلامتی مصیبت یادشان می آید، ترك آن بهتر است . (828)
30. مستحب است تا سه روز برای اهل خانه میت غذا بفرستند. (829)
31. مستحب است كه انسان در مرگ خویشان ، مخصوصا در مرگ فرزند صبر كند و هر وقت میت را یاد می كند انا لله و انا الیه راجعون بگوید و برای میت قرآن بخواند و سر قبر پدر و مادر از خداوند حاجت بخواهد. (830)
32. مستحب است در شب اول قبر برای میت دو ركعت نماز وحشت بخوانند؛ به گونه ای كه در ركعت اول بعد از حمد یك مرتبه آیة الكرسی و در ركعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره قدر را بخوانند و بعد از نماز بگویند: اللهم صل علی محمد و آل محمد وابعث ثوابها الی قبر فلان كه به جای فلان اسم میت را بگویند. (831)
33. مستحب است كه نماز وحشت بعد از نماز عشا خوانده شود. (832)
مكروهات دفن و بعد از دفن
1. دفن كردن دو میت در یك قبر یا نهادن دو میت در یك تابوت . (833)
2. فرش كردن كف قبر با ساج (تخته )، مگر آن كه زمین قبر خیس باشد. (834)
3. پائین رفتن پدر در داخل قبر فرزند. زیرا در این عمل بیم آن هست كه بی تاب شود و اجرش ضایع گردد. (835)
4. رحم (خویشان )، خاك را بر قبر رحم خود بریزند كه این كار كراهت دارد. (836)
5. پوشاندن و اندود كردن قبر با خاك دیگری غیر خاك خود قبر. (837)
6. تجدید بنای قبر بعد از خراب شدن آن ، مكروه است . مگر این كه قبر متعلق به یكی از انبیا یا اوصیا علیهم السلام و یا یكی از صلحا و علما باشد. (838)
7. قبر را بیش از چهار انگشت باز، بلند ساختن . (839)
8. غذا خوردن در نزد صاحبان عذا و در منزلشان مكروه است . (840)
آداب مربوط به قبرستان
1. با وضو وارد قبرستان شدن .
2. بدون سلام و دعا از قبرستان نگذشتن .
3. حتی الامكان از روی قبرها راه نرفتن .
4. در قبرستان حرف دنیا نزدن .
5. در قبرستان خنده نكردن .
6. در قبرستان بول نكردن .
7. از حال اموات عبرت گرفتن و متذكر سفر آخرت شدن .
8. نقش روی قبرها را نخواندن .
9. بر روی قبر یا پهلوی قبر یا موازی قبر نماز نخواندن .
10. به زیارت قبور علما و صالحین كه در قبرستان هستند، رفتن .
11. موقع فاتحه خواندن رو به قبله نشستن و دست بر بالای سر قبر گذاشتن .
12. دور قبر طواف نكردن ، مگر قبر پیغمبر صل الله علیه و آله یا امام علیه السلام .
13. خیرات كردن و صدقه دادن برای اموات . (841)
14. تكیه ندادن بر قبر. (842)
15. ننشستن روی قبر. (843)
1. مستحب است در حال احتضار شهادتین و اقرار به امامت ائمه اثنی عشر علیهم السلام و كلمات فرج را طوری برای محتضر بخوانند كه محتضر بشنود.(747)
2. در صورتی كه جان كندن محتضر دشوار باشد، بهتر است ، در صورتی كه اذیت نشود، بستر او را به جایی انتقال دهند كه همواره در آن جا نماز می خوانده است . (748)
3. مستحب است كه سوره های ، یس ، صافات ، احزاب ، آیة الكرسی ، آیه پنجاه و چهارم سوره اعراف و سه آیه آخر بقره بر بالین محتضر خوانده شود تا زودتر راحت گردد. (749)
4. مستحب است كه بعد از مرگ چشم های میت را ببندند و لب و دهانش را روی هم نهاده و دو فك او را با دستمالی ببندند.(750)
5. بهتر است كه بعد از مرگ ، دو دست میت را به طرف دو پهلویش بكشند. (751)
6. مستحب است كه بعد از مرگ ، پاهای میت را بكشند تا راست قرار گیرد و پارچه ای روی او بیندازند. (752)
7. مستحب است كه در شب چراغی كنار میت روشن كنند. (753)
8. مستحب است كه مؤ منین را از مرگ میت خبردار كنند تا برای تشییع جنازه او حاضر شوند.(754)
9. مستحب است كه در تجهیز میت ، یعنی غسل دادن ، كفن و دفن او عجله كنند، مگر آن كه در مردن او شك داشته باشند و وضع او مشتبه باشد كه باید در این صورت صبر كنند تا به مرگ او یقین حاصل نمایند .(755)
10. مستحب است كه اگر میت در شب مرده است در محل جان دادنش چراغی روشن كنند. (756)
11. مستحب است این دعاها را طوری به محتضر تلقین كنند كه بفهمد: اللهم اغفرلی الكثیر من معاصیك واقبل منی الیسیر من طاعتك یا من یقبل الیسیر و یعفو عن الكثیر اقبل منی الیسیر واعف عنی الكثیر انك انت العفو الغفور اللهم ارحمنی فانك رحیم . (757)
12. مستحب است او را پس از مردن در پارچه ای مانند چادر شب بپیچند. زیرا پیغمبر صل الله علیه و آله و ائمه چنین می كردند. (758)
13. كراهت دارد كه در حال جان كردن به بدن محتضر مس شود. (759)
14. كراهت دارد بر شكم محتضر چیزی سنگین نهاده شود. (760)
15. تنها گذاشتن او مكروه است .
16. حاضر شدن شخص جنب و حائض بر بالین كسی كه در حال احتضار است ، كراهت دارد. (761)
17. حرف زدن زیاد و گریه كردن نزد محتضر مكروه است .
18. تنها گذاشتن زنان در نزد محتضر مكروه است . (762)
آداب كفن و كفن كردن
1. مستحب است كفن از مقدار واجب بیشتر باشد. (763)
2. مستحب است كفن میت از جامه ای نباشد كه از پوست حیوان حلال گوشت یا از مو و پشم حیوان حلال گوشت درست شده باشد. (764)
3. مستحب است انسان در حال سلامتی كفن ، سدر و كافور خود را تهیه كند. (765)
4. مستحب است كه علاوه بر سه قطعه واجب كفن قطعه دیگری به عنوان لفافه به درازای سه ذراع و نیم و پهنای یك وجب الی یك وجب و نیم به ران میت بپیچند، به طوری كه چیزی از میانه خاصره تا سر زانوهای میت بیرون نماند. (766)
5. مستحب است برای پیچیدن لفافه از خاصره آغاز نموده و دو ران میت را به هم بچسبانند و آخر پارچه را از زیر دو پای میت بیرون آورده و در زیر قسمت نهایی لفافه فرو برند. (767)
6. مستحب است مقداری پنبه بین دو سرین میت بگذارند، به طوری كه عورتین او را بپوشاند. (768)
7. مستحب است مقداری ذریره كه نوعی بوی خوش است ، روی پنبه بگذارند و بعد پنبه را بین دو سرین قرار دهند. (769)
8. بهتر است ، اگر می ترسند كه چیزی از مجرای غایط میت بیرون آید و كفن را آلوده كند، مجری را با مقداری از آن پنبه پر كنند، بلكه با مجرای حیض زن نیز چنین كنند؛ لازم به ذكر است كه همه این اعمال را قبل از پیچیدن لفافه انجام می دهند. (770)
9. مستحب است بعد از قرار دادن میت در سرتاسری واجب و پیچیدنش ، لفافه دیگری (لفافه دوم ) بر او بپوشانند و بهتر است كه آن لفافه برد یمانی باشد.
10. استحباب لفافه سوم مخصوصا در مورد زنان تقویت شده است .
11. در مورد میت مرد مستحب است كه پارچه ای به عنوان عمامه دور سر او بپیچند و دو طرف آن را زیر چانه میت قرار دهند؛ به این نحو كه تحت الحنك سمت راست روی تحت الحنك سمت چپ قرار گیرد و مجددا سمت چپی را روی سمت راستی قرار داده و هر دو را به طرف سینه میت بكشند.
12. در مورد میت زن مستحب است كه به جای عمامه ، مقنعه ای بر سرشان نهاده و با لفافه ای به عنوان سینه بند پستان های ایشان را بسته در پشت میت گره بزنند.
13. مستحب است كفن میت از پارچه خوبی تهیه شود و او را به نحو خوبی كفن كنند.
14. مستحب است كه كفن را با مال پاك و حلال و بدون شبه تهیه و خریداری نمایند.
15. بهتر است كفن از جنس پنبه و سفید رنگ باشد؛ سوای حبره كه مستحب است سرخ رنگ باشد.
16. مستحب است كفن پارچه ای باشد كه شخص با آن احرام بسته و یا در آن نماز خوانده است .
17. مستحب است كه اگر كفن احتیاج به دوختن دارد از رشته های خود كفن گرفته و آن را بدوزند.
18. مستحب است كه مقداری از كافور و زیره را به هر یك از قطعه های كفن بپاشند.
19. مستحب است كه در حاشیه همه قطعات كفن و بر جریدتین (چوب تری كه روی ترقوه میت می گذارند) بنویسد: فلانی پسر فلانی (یعنی نام میت و پدرش نوشته شود) شهادت می دهد به این كه جز اللّه تعالی هیچ معبودی نیست و او یكتا است و شریكی ندارد. همچنین شهادت می دهد به این كه محمد صل الله علیه و آله فرستاده خداست و علی بن ابیطالب ، حسن ، حسین ، علی ، محمد، جعفر، موسی ، علی ، محمد، علی ، حسن و مهدی علیهم السلام امامان و سادات و قائدان اویند و این كه قیامت و ثواب و عقاب حق است .
20. بهتر است بر كفن میت دعای جوشن كبیر بنویسند. البته بهتر این است كه همه اینها در حاشیه نوشته شود كه از نجس شدن ایمن باشد. (771)
21. مكروه است برای پیراهن میت كه جامه دوم اوست ، آستین درست كنند. (772)
22. مكروه است كه كفن به وسیله چاقو یا قیچی آهنی بریده شود، بلكه سزاوار است با دست بریده شود.(773)
مستحبات و مكروهات حنوط میت
* حنوط یعنی مالیدن كافور به پیشانی ، كف دست ها، سر زانوها و سر دو انگشت بزرگ پاها كه این عمل واجب می باشد.
1. مستحب است كه بر سر بینی میت كافور بمالند. (774)
2. مستحب است كه در حنوط میت مراعات ترتیب بین اعضای سجود انجام گیرد. پس مستحب است اول كافور را به پیشانی میت بمالند.(775)
3. مستحب است كه میت را پیش از كفن كردن حنوط نمایند. (776)
4. مستحب است كه قدری تربت حضرت سیدالشهداء علیه السلام را كافور مخلوط كنند، ولی باید به جاهایی كه بی احترامی می شود، نرسانند. (777)
5. مستحب است كه به زیر بغل ها، گودی روی سینه و مفاصل استخوان های میت كافور بمالند. (778)
6. مكروه است كه میت را با مشك و عنبر و عود و عطرهای دیگر خوشبو كنند. (779)
7. مكروه است كه مشك و عنبر و عود و عطرهای دیگر را با كافور مخلوط كنند. (780)
مستحبات تشییع جنازه
1. مستحب است كه تشییع كنندگان هنگام تشییع جنازه بگویند: بسم اللّه و بالله و صلی اللّه علی محمد و آل محمد اللهم اغفر للمؤ منین و المؤ منات ؛ به نام خدا و به یاری او. خدا بر محمد و آل او درود بفرستد! بارالها! مردان و زنان مؤ من را بیامرز! (781)
2. مستحب است كه جنازه را بر دوش خود حمل كنند، نه بر بالای حیوان باربر و امثال آن ، اما كراهت حمل آن بر بالای حیوان معلوم نیست . (782)
3. تشییع كننده بهتر است در حال خشوع و تفكر باشد. مستحب است كه فكر كند كه این خود اوست كه از دنیا رفته و بر بالای دوش حمل می شود. و دارد التماس می كند مرا برگردانید. (783)
4. مستحب است كه تشییع جنازه ، با پای پیاده صورت گیرد. (784)
5. بهتر است تشییع كننده پیشاپیش جنازه نرود، بلكه یا عقب جنازه و یا در دو طرف آن حركت كند. كه اولی بهتر است . (785)
6. بهتر است تشییع كننده چهار طرف جنازه را به تناوب به دوش بگیرد و بهتر آن است كه از سمت راست جلوی تابوت شروع نموده و آن را به دوش راست خود بگیرد و سپس سمت راست عقب را به دوش راست بگیرد؛ در نوبت سوم ، سمت چپ آخر تابوت را به دوش چپ حمل كند و در نوبت چهارم سمت چپ جلوی تابوت را به دوش چپ بگیرد. (786)
7. بهتر است صاحب مصیبت با پای برهنه تشییع كند و ردا یا عبای خود را زمین بگذارد و نپوشد و اگر آن را پوشید، طوری غیر معمولی بپوشد كه با حالت داغدیدگان تناسب داشته باشد؛ خلاصه این كه وضعی به خود بگیرد كه همه تشیع كنندگان بفهمند كه او صاحب مصیبت است .
* فضیلت تشییع جنازه بسیار و ثواب آن عظیم است . در روایت آمده است كه هر كس جنازه ای را تشییع كند، در رفتن و برگشتن به هر گامی كه برمی دارد، خداوند هزار هزار حسنه (یك میلیون حسنه ) برایش می نویسد و هزار هزار گناه (یك میلیون گناه ) را از نامه عمل او محو می كند و به او هزار هزار درجه می دهد.
مكروهات تشییع جنازه
1. سوار شدن بر وسیله نقلیه در هنگام تشییع جنازه ؛ جز در صورت عذر و مراجعت . (787)
2. خندیدن و لهب و لعب . (788)
3. كنار گذاشتن ردا توسط كسی كه صاحب مصیبت نباشد. (789)
4. راه رفتن به سرعت . (790)
5. بردن آتش در دنبال جنازه ، مگر آن كه چراغی به منظور روشن كردن راه باشد. (791)
6. شركت در تشییع جنازه برای زنان جوان كراهت دارد. (792)
مستحبات نماز میت
1. مستحب است كسی كه می خواهد نماز میت بخواند، تمام چیزهایی كه در نماز دیگر لازم است ، اعم از وضو، غسل ، تیمم و پاك بودن بدن و لباس و... را رعایت كند. (793)
2. مستحب است كه اگر میت مرد است ، امام جماعت یا كسی كه تنهایی بر او نماز می خواند، مقابل وسط قامت میت بایستد و اگر میت زن است ، مقابل سینه اش بایستد. (794)
3. بهتر است نمازگزار پا برهنه بر میت نماز بخواند. (795)
4. مستحب است نمازگزار در هر تكبیر دست ها را بلند كند. (796)
5. مستحب است كه فاصله نمازگزار با میت به قدری كم باشد كه اگر باد لباسش را حركت دهد به جنازه برسد.(797)
6. بهتر است نماز میت به جماعت خوانده شود. (798)
7. مستحب است كه امام جماعت تكبیر و دعاها را بلند بخواند و كسانی كه با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. (799)
8. مستحب است كه نمازگزار در نماز میتی كه به جماعت خوانده می شود اگر چه ماءموم یك نفر باشد، پشت سر امام بایستد. (800)
9. مستحب است كه نمازگزار به میت و مؤ منین زیاد دعا كند. (801)
10. پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاة .
11. بهتر است نماز را در جایی بخوانند كه مردم برای نماز بیشتر به آنجا می روند.
12. مستحب است كه اگر زن حائض نماز میت را به جماعت می خواند در صفی تنها بایستد. (802)
13. خواندن نماز میت در مساجد به غیر از مسجدالحرام مكروه است . (803)
14. مكروه است بر میت چند مرتبه نماز بخوانند، ولی اگر میت اهل علم و تقوی باشد، كراهتی ندارد. (804)
آداب دفن و بعد دفن
1. گود كردن قبر تا چنبره گردن و یا به قدر قامت . (805)
2. ساختن لحد برای قبر. به این معنا كه در زمین سخت از جانب دیوار سمت قبله اش به قدری كه بدن میت در آن جای گیرد را خالی كنند و او را زیر لحد بخوابانند و در زمین سست و كف قبر حفره ای شبیه نهر بكنند به مقداری كه بدن میت را فرا گیرد. آن گاه روی آن سقف بزنند. (806)
3. جنازه مرد را قبل از آن كه در قبر سرازیر كنند، طرف پای قبر به زمین بگذارند و جنازه زن را پیش روی قبر، سمت قبله به زمین بگذارند. (807)
4. میت را یكباره در قبر نكنند، بلكه دو یا سه ذراع جلوتر بر زمین نهاده ، لحظه ای صبر كنند و آن گاه اندك اندك نزدیكش سازند و دوباره لحظه ای صبر كنند. پس از آن در لب قبر قرارش دهند تا او خود را برای سوال قبر آماده سازد. چون برای قبر هول عظیمی است . آن گاه او را به آرامی داخل قبر كنند.
5. اگر میت مرد باشد، اول سر او را وارد قبر سازند، اما اگر زن بود، او را به عرض داخل قبر كنند.
6. مستحب است كه همه گره های كفن را داخل قبر باز كنند.
7. مستحب است كه بند كفن را از صورت میت باز كنند، و گونه صورتش را روی خاك بگذارند و برای او از خاك بالشی درست كنند و خشت یا كلوخی را در پشتش بگذارند تا تكیه گاه بدنش باشد و به پشت نیفتد. (808)
8. مستحب است كه قبر را با خشت یا سنگ بپوشانند تا خاك قبر روی میت نریزد. (809)
9. اگر بعد از نهادن سنگ ، گل درست كرده و روی آن بریزند تا محكم شود بهتر است . (810)
10. مستحب است كسی كه میت را در قبر می گذارد با طهارت و سر برهنه باشد. (811)
11. مستحب است كسی كه میت را در قبر می گذارد، دگمه های لباس خود را باز كرده و عمامه را از سر برداشته و ردا و كفش خود را بكند. (812)
12. مستحب است اگر میت زن است مباشر در پایین بردن او در قبر و باز كردن گره های كفن او شوهر یا یكی از محارم او باشد. (813)
13. مستحب است كه دو چوب تر و تازه در قبر همراه میت بگذارند. (814)
14. مستحب است كه مقداری از تربت سیدالشهداء علیه السلام زیر صورت یا در هر جای كفن میت قرار داده شود. (815)
15. سزاوار است كه غیر از ارحام با پشت دست خاك را در قبر بریزند (816) و بگویند: انا لله و انا الیه راجعون . (817)
16. مستحب است دعاهایی كه برای موارد ویژه وارد شده است را بخوانند: مثل دعای هنگام بیرون آوردن میت از تابوت ، دعای روبرو شدن با قبر، دعای هنگام سرازیر كردن میت در قبر و دعای بعد از نهادن میت در قبر و بعد از نهادنش در لحد و... .(818)
17. سزاوار است كه بعد از قرار دادن میت در لحد و قبل از بستن لحد عقاید حقه ، یعنی اصول دین و مذهب به آن قسمی كه از امامان علیهم السلام وارد شده است را به میت تلقین كنند. (819)
18. مستحب است كه قبر را بعد از دفن میت به مقدار چهار انگشت بسته یا باز از زمین بلند سازند. (820)
19. بهتر است قبر را چهار گوش درست كنند؛ به طوری كه زاویه های آن قائمه باشد. (821)
20. مستحب است كه ولی میت یا آن كسی كه ولی میت به آن دستور می دهد، بعد از دفن میت و برگشتن تشییع كنندگان كنار قبر بنشیند و اصول دین و مذهب را با بلندترین صدا به میت تلقین كند؛ یعنی اقرار به توحید، رسالت سیدالمرسلین حضرت محمد صل الله علیه و آله و امامت ائمه معصومین علیهم السلام و اقرار به حق بودن آنچه رسول خدا از جانب خدای تعالی آورده ، حقانیت قیامت و زنده شدن در آن روز، حسابرسی به اعمال و بهشت و دوزخ را تلقینش كند. اگر چنین كند، سوال نكیر و منكر - ان شاء اللّه - از او دفع می شود.
21. بهتر است كه نام میت را بر قبر یا بر چیزی از چوب و یا سنگ نوشته و بر بالای قبر میت نصب كنند.
22. بهتر است خویشاوندان را نزدیك به هم دفن كنند.
23. سزاوار است بنای قبر را محكم بسازند. (822)
24. بهتر است میت را در نزدیك ترین قبرستان دفن كنند، مگر آن كه قبرستان دورتر، از جهانی بهتر باشد. (823)
25. مستحب است كه موقع وارد كردن میت به قبر پارچه ای روی قبر بگیرند. (824)
26. مستحب است كه برای تلقین دادن میت دست راست را به شانه راست میت بزنند و دست چپ را به قوت بر شانه چپ میت بگذارند و دهان را نزدیك گوش او ببرند و به شدت حركتش دهند و آن گاه دعاهای وارده برای تلقین را به او تلقین كنند. (825)
27. مستحب است كسی كه میت را داخل قبر می گذارد بعد از اتمام كارش از طرف پای میت از قبر بیرون آید. (826)
28. سزاوار است كه بعد از دفن و پوشاندن قبر روی آن آب بپاشند و بعد از پاشیدن آب ، كسانی كه در آنجا حضور دارند، دست ها را بر قبر بگذارند و انگشت ها را باز كرده و در خاك فرو برند و هفت مرتبه سوره قدر را بخوانند و برای میت طلب آمرزش كنند. (827)
29. مستحب است كه بعد از دفن صاحبان عزا سرسلامتی دهند، ولی اگر مدتی گذشته باشد كه به واسطه آن سرسلامتی مصیبت یادشان می آید، ترك آن بهتر است . (828)
30. مستحب است تا سه روز برای اهل خانه میت غذا بفرستند. (829)
31. مستحب است كه انسان در مرگ خویشان ، مخصوصا در مرگ فرزند صبر كند و هر وقت میت را یاد می كند انا لله و انا الیه راجعون بگوید و برای میت قرآن بخواند و سر قبر پدر و مادر از خداوند حاجت بخواهد. (830)
32. مستحب است در شب اول قبر برای میت دو ركعت نماز وحشت بخوانند؛ به گونه ای كه در ركعت اول بعد از حمد یك مرتبه آیة الكرسی و در ركعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره قدر را بخوانند و بعد از نماز بگویند: اللهم صل علی محمد و آل محمد وابعث ثوابها الی قبر فلان كه به جای فلان اسم میت را بگویند. (831)
33. مستحب است كه نماز وحشت بعد از نماز عشا خوانده شود. (832)
مكروهات دفن و بعد از دفن
1. دفن كردن دو میت در یك قبر یا نهادن دو میت در یك تابوت . (833)
2. فرش كردن كف قبر با ساج (تخته )، مگر آن كه زمین قبر خیس باشد. (834)
3. پائین رفتن پدر در داخل قبر فرزند. زیرا در این عمل بیم آن هست كه بی تاب شود و اجرش ضایع گردد. (835)
4. رحم (خویشان )، خاك را بر قبر رحم خود بریزند كه این كار كراهت دارد. (836)
5. پوشاندن و اندود كردن قبر با خاك دیگری غیر خاك خود قبر. (837)
6. تجدید بنای قبر بعد از خراب شدن آن ، مكروه است . مگر این كه قبر متعلق به یكی از انبیا یا اوصیا علیهم السلام و یا یكی از صلحا و علما باشد. (838)
7. قبر را بیش از چهار انگشت باز، بلند ساختن . (839)
8. غذا خوردن در نزد صاحبان عذا و در منزلشان مكروه است . (840)
آداب مربوط به قبرستان
1. با وضو وارد قبرستان شدن .
2. بدون سلام و دعا از قبرستان نگذشتن .
3. حتی الامكان از روی قبرها راه نرفتن .
4. در قبرستان حرف دنیا نزدن .
5. در قبرستان خنده نكردن .
6. در قبرستان بول نكردن .
7. از حال اموات عبرت گرفتن و متذكر سفر آخرت شدن .
8. نقش روی قبرها را نخواندن .
9. بر روی قبر یا پهلوی قبر یا موازی قبر نماز نخواندن .
10. به زیارت قبور علما و صالحین كه در قبرستان هستند، رفتن .
11. موقع فاتحه خواندن رو به قبله نشستن و دست بر بالای سر قبر گذاشتن .
12. دور قبر طواف نكردن ، مگر قبر پیغمبر صل الله علیه و آله یا امام علیه السلام .
13. خیرات كردن و صدقه دادن برای اموات . (841)
14. تكیه ندادن بر قبر. (842)
15. ننشستن روی قبر. (843)
747- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 97، م 3.
748- همان .
749- توضيح المسائل ، م 539.
750- همان .
751- همان .
752- همان .
753- همان .
754- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 97.
755- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 98.
756- توضيح المسائل ، م 541.
757- همان ، م 537.
758- النضيد، ج 1، ص 217.
759- همان .
760- همان .
761- همان .
762- توضيح المسائل ، م 540.
763- توضيح المسائل ، م 572.
764- همان ، م 581.
765- همان ، م 584.
766- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 114، گفتار در مستحبات كفن و آداب كفن كردن .
767- همان .
768- همان ، ص 115.
769- همان .
770- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 115.
771- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 115.
772- النضيد، ج 1، ص 245.
773- همان ، ص 246.
774- توضيح المسائل ، م 585.
775- همان ، م 586.
776- همان ، م 587.
777- همان ، م 591.
778- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 117 گفتار در حنوط.
779- توضيح المسائل ، م 590.
780- همان .
781- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 119، آداب تشييع .
782- همان .
783- همان .
784- همان ، ص 120.
785- همان ، ص 120.
786- همان .
787- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 120.
788- همان .
789- همان .
790- همان .
791- همان .
792- همان ، ص 121.
793- توضيح المسائل ، م 596.
794- همان ، م 611.
795- همان . پ
796- همان .
797- همان .
798- همان .
799- همان .
800- همان .
801- همان .
802- توضيح المسائل ، م 611.
803- همان ، م 612.
804- همان ، م 606.
805- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 137.
806- همان .
807- همان .
808- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 137.
809- همان ، ص 138.
810- همان .
811- همان .
812- همان .
813- همان .
814- توضيح المسائل ، م 593.
815- النضيد، ج 1، ص 274.
816- همان .
817- توضيح المسائل ، م 629.
818- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 137.
819- همان .
820- همان ، ص 139.
821- همان .
822- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 139.
823- توضيح المسائل ، م 628.
824- همان .
825- همان .
826- همان ، م 629.
827- همان ، م 630.
828- توضيح المسائل ، م 632.
829- همان .
830- همان ، م 633.
831- همان ، م 638.
832- همان ، ص 639.
833- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 140.
834- همان .
835- همان .
836- همان .
837- همان .
838- همان .
839- همان .
840- توضيح المسائل ، م 632.
841- داروخانه معنوي ، ص 207.
842- ترجمه تحريرالوسيله ، ج 1، ص 140.
843- همان .